Jeukwoorden, jeukzinnen en jeukgedrag

Het is vakantie, maar een aantal klussen lopen nog door. Ik had ze willen afronden, maar dat lukt nog niet erg… Met afronden doorgaan en werken op ‘halve kracht’ dan maar.

Ik lees het ‘vakantieboek voor professionals’ om me al vast op halve kracht te ontspannen. Want ik wil nu eigenlijk ‘even niets’.  Het duurt een paar dagen voordat dat echt lukt bij mij, zo leert mijn ervaring. Maar naar een paar echt-niets-doen-dagen begint het te kriebelen. Ik krijg behoefte aan prikkels (jeukgedrag). In plaats van mijn werkmail te checken (zo belangrijk/ urgent ben ik/is het toch niet? Ik heb het toch goed overgedragen?) is het beter mijn geest te prikkelen met interessante weetjes. Ook jeukgedrag lijkt mij.

In dit kader heb ik in dat vakantieboek al vast een column gelezen van Japke D. Bouma. Een citaat daaruit wil ik je niet onthouden.

“Mensen praten raar op kantoor, iedereen weet dat. (Ze gebruiken ‘jeukzinnen’ WvS.) Zo ‘sturen we op kwaliteit’ in plaats van het beter te willen doen, ‘gaan we trajecten in’ in plaats van dat we ergens mee beginnen, ‘houden we dingen tegen elkaar aan’ in plaats van vragen wat we ervan vinden en informeren we of collega’s nog in hun kracht staan’ als we… ja wanneer eigenlijk? Ik weet dat dus nooit”

Je hebt dus jeukgedrag, jeukzinnen en jeukwoorden. Het kenmerk daarvan is dat als je ze leest of hoort je spontaan jeuk krijgt op plaatsen waar je het niet wilt hebben.

Je hebt diverse jeukwoorden; de ergste zijn wat mij betreft het gebruik van een Engels woord gebruikt waar een goed Nederlandstalig alternatief voor is. Een tweede categorie zijn de zogenoemde brrrr-woorden (woorden waarvan je haren rechtovereind gaan staan) en de derde categorie is de zogenoemde vaagtaal. Kortom je weet echt niet wat ermee bedoeld wordt. In dit stukje beperk ik me tot de eerste categorie.

Het begint al met het woordje ‘Hi’ aan het begin van een mailbericht. ‘Hallo’ is de letterlijke vertaling, maar ‘Hoi’ of ‘Dag’ zijn voor mij ook prima alternatieven.  Of ‘Dear All’ en ‘Grtz’,  respectievelijk ‘Beste allen’ of ‘groeten’ liever dan ‘groetjes’. Verkleinwoorden jeuken ook bij mij.

Zo hebben we nog een groot aantal jeukwoorden (Een greep overgenomen uit de column van Japke):

• ‘Meetings’ in plaats van vergaderingen;
• ‘even sparren’ in plaats van overleggen;
• ‘je in loop houden’ in plaats van op de hoogte te houden;
• je ‘brain picken’ in plaats van je mening te vragen;
• of met je ‘levellen’ in plaats van zaken met je uit te wisselen;
• ‘customer’ in plaats van klant;
• ‘training’ in plaats van cursus;
• ‘off site’ in plaats van heidag;
• ‘window’ of erger nog ‘roadmap’ voor tijdsplanning;
• ‘targets’ in plaats van doelen;
• ‘alignen’ in plaats van afstemmen;
• ‘feedback’ in plaats van reactie op gedrag;
• ‘chasen’ in plaats van navragen;

Nog moeiteloos aan te vullen met

• ‘Review’ en ‘forecast’ in plaats van terug- en vooruitblik;
• ‘Cancellen’ in plaats van afblazen
• ‘Agile’ in plaats van wendbaar;
• ‘Spotten’ in plaats van uitkijken naar;
• ‘Dude’ in plaats van kerel of jongen;

Nog een paar ontwikkelingen: Bij personeelszaken werkt niemand meer, wel bij ‘Human Resources’ of de afdeling HRM. Ze houden zich nu bezig met ‘talent development’ in plaats van met opleidingsbeleid. Je drinkt ook geen tweede kopje koffie meer maar vraagt om een ‘refill’.

Het gebruik van ‘Nederengels’ rukt op. De mensen die het gebruiken doen dat denk ik omdat ze jeugdig, snel en accuraat willen overkomen. Niet omdat ze een Engels (woorden)boek hebben gelezen toch? Daar ben ik trouwens niet zeker van want bij een principiële discussie met een Hoofd HRM kwam hij opeens met een woordenboek op de proppen om te laten zien dat hij zich voorbereid had. Het kan verkeren…

Een toppunt van jeukgedrag vind ik echter dat een aantal bedrijven er voor wat betreft de communicatie met de OR van uitgaan dat de voertaal Nederlands per definitie vervangen moet worden door Engels. Ik had laatst een klant bestaande uit personen met allemaal een Nederlandse achtergrond die met droge ogen aan een Nederlandse cursusleider ( ik dus) voorstelde om de cursus in het Engels te houden. Niet om te oefenen of zo maar gewoon…

Dit smaakt naar meer… (jeukgedrag).  In mijn volgende bijdrage ga ik in op Nederlandse jeuk- en brrrr-woorden, Nederlandse vaagtaal en het gebruik daarvan binnen de medezeggenschap.