Checklist: wat moeten we toch met dat financieel beleid?

Er is geen ondernemingsraad te vinden die niet van mening is dat het financiële reilen en zeilen van zijn organisatie van groot belang is. Toch zijn er veel OR-leden die liefst met een grote boog om financiële rapportages heen lopen. En als uw OR ze toch onder ogen krijgt, dan mag u zich gelukkig prijzen als u een of enkele leden heeft die er wel in duiken. Binnenkort breekt weer de tijd van de jaarrekening aan; wat gaat u ermee doen?

1. Belang

Als uw organisatie bedrijfseconomisch op rolletjes lijkt te lopen, kan dat schijn zijn. Ook toezichthouders blijken om de tuin te leiden met geruststellende cijfers, waarom zou een OR daar dan wel doorheen kunnen kijken? Nee, dat zal u ook niet lukken. En als er voldoende winst wordt gemaakt, of voor een non-profit organisatie, in ieder geval geen verlies, waarom zou u dat zelfs proberen?
Het belang van de jaarcijfers is voor een OR gering. U kunt beter kijken naar de praktijk. Hoe staat het met het klantenbestand, de productie en de voorraden? Is er leegloop of hebben de collega's eerder teveel werk? De dagelijkse praktijk is voor een OR veel toegankelijker dan het jargon van de financiële stukken.

2. Informatie

Zorg er wel voor dat u ongevraagd de stukken ontvangt waarmee u de vinger aan de pols kunt houden. Zie de opsomming in het kader. Beoordeel deze vooral op ontwikkelingen. Vergelijk met name de uitkomsten. Leg kwartaaloverzichten naast de begroting; de begroting naast de jaarrekening. Duik pas dieper in de cijfers als u daar aanleiding toe ziet.
Wat ook helpt is een interne werkgroep van enkele leden die zich met de verwerking van financiële stukken bezighoudt en verslag uitbrengt aan de overige leden van de ondernemingsraad. Zo'n groepje kan zorgen voor verdieping omdat ze leren wat de verschillende termen inhouden en over meerdere jaren vergelijkingen kunnen maken.

 3. Advies

Veel bestuurders bieden hun de OR de hulp aan van de 'financiële man' van de organisatie. Deze kan de OR wel wegwijs maken in de cijfers en uitleggen wat met een en ander bedoeld wordt. Dat is prima zolang het gaat om het leren lezen van de stukken, maar niet als het gaat om de beoordeling ervan.
Voor beoordeling moet u niet zijn bij degene onder wiens verantwoordelijkheid de financiële verslaglegging plaatsvindt. Maak dan liever gebruik van een eigen deskundige. Dat kan als onderdeel van een scholing of los daarvan, op opdrachtbasis. Vraag de deskundige om een onafhankelijke beoordeling en het aandragen van aandachtspunten voor uw OR.

4. Kengetallen

Veel van de beoordeling gebeurt aan de hand van kengetallen. Solvabiliteit, winstgevendheid en arbeidsproductiviteit zijn daar voorbeelden van. Deze getallen zijn doorgaans interessanter voor de eigenaars dan voor de werknemers. Een ondernemingsraad die zijn eigen kengetallen ontwikkelt kan financiële  informatie ook op belangrijker onderdelen beoordelen. Speciaal op zaken die voor u interessant zijn.
Wat dacht u bijvoorbeeld van het opleidingsbudget als percentage van de loonsom? Of arbo-investeringen als percentage van het totale budget? Een OR die zich inzet voor terugbrengen van werkdruk kan kengetallen ontwikkelen die een verband leggen tussen personeelscapaciteit en hoeveelheid werk; enzovoorts. Uw kengetallen worden als het ware de meetlat waarmee u de financiële verslagen en plannen beoordeelt.