Checklist aanpak werkdruk

Druk de werkdruk de kop in!

Een op de drie werknemers heeft last van werkdruk. Van de werkgever wordt verwacht dat hij voorkomt dat zijn mensen onder die werkdruk bezwijken. Dat beleid moet terug te vinden zijn in de eigen RI&E (risico-inventarisatie en -evaluatie). Uw ondernemingsraad heeft instemmingsrecht op het organiseren en vaststellen van de RI&E. Gebruik dat recht goed om de arbeidsomstandigheden van uw collega’s te verbeteren.

1. Balans

Er is niets op tegen dat werknemers druk zijn met hun werk. Te weinig te doen hebben kan de mens ook in problemen brengen; we spreken dan van een te lage werkdruk. De werkdruk is te hoog op het moment dat de werkbelasting de belastbaarheid van de werknemer regelmatig overschrijdt.
Dat komt niet alleen door de hoeveelheid werk maar ook door te hoge kwaliteitseisen, een tekort schietend opleidingsniveau of een gebrek aan regelmogelijkheden. Ook werkomstandigheden kunnen zorgen voor te hoge werkdruk. Denk aan de werksfeer, baanonzekerheid en gebrek aan voldoende pauzes en vakantie. De individuele belastbaarheid kan ook in het gedrang komen door problemen in de thuissituatie, overdreven perfectionisme of een gebrek aan assertiviteit.

2. Signalen

De werknemer die langdurig bloot staat aan een voor hem te hoge werkdruk kan in werkstress terecht komen. Hij krijgt dan last van uiteenlopende lichamelijke en psychische klachten die het werk nadelig beïnvloeden.
Zaken waar u als OR op kunt letten om vast te stellen of en waar er sprake is van te hoge werkdruk zijn ziekteverzuim, afnemend werkplezier, fouten en ongelukken. Stuk voor stuk meetbare verschijnselen die u helpen om de bestuurder ervan te overtuigen dat aanpakken van werkdruk ook direct in zijn belang is.

3. Onderzoek

Er zijn vele instrumenten beschikbaar om de bestaande werkdruk in uw organisatie te onderzoeken en de resultaten ervan op te nemen in uw RI&E. Kijk eerst of er voor uw bedrijfstak een arbocatalogus van kracht is die u bij dat onderzoek behulpzaam kan zijn.
Een heel geschikt organisatiebreed onderzoek kunt u doen door gebruik te maken van de Quick Scan Werkdruk van Arbobondgenoten; zie www.arbobondgenoten.nl onder ‘werkdruk en werkstress’. De Preventie Leidraad is vooral erop gericht dat een gehele afdeling problemen vaststelt, bespreekt en uitwerkt in oplossingen. Google op ‘Stappenplan ‘Stress de baas”.

4. Maatregelen

Uiteindelijk gaat het natuurlijk om de maatregelen die de werkdruk moeten verminderen. Die kunnen uiteen lopen van meer personeelscapaciteit, via structuuraanpassing tot gerichte scholing van medewerkers en leidinggevenden. Belangrijk is dat de maatregelen waarvoor wordt gekozen het vertrouwen genieten van de mensen voor wie ze zijn bestemd. Zonder draagvlak zal er weinig van terecht komen. Een mooie taak voor uw ondernemingsraad.
De maatregelen meten terecht komen in het arboplan van aanpak – een onderdeel van de RI&E – waarop uw OR instemmingsrecht heeft. Zie erop toe dat het plan ook werkelijk wordt uitgevoerd. Daarvoor is het van belang dat duidelijk is wie verantwoordelijk is voor de uitvoering en op welke termijn een en ander moet gebeuren. Kijk ook of uw cao al maatregelen bevat om de werkdruk binnen de perken te houden en zie erop toe dat deze ook worden uitgevoerd.

Wat zegt de wet over werkdruk?

• Burgerlijk Wetboek: de werkgever heeft een zorgplicht voor de veiligheid van het werk en moet voorkomen dat de werknemer door het werk schade oploopt;
• Arbowet: werkdruk valt onder psychosociale arbeidsbelasting waar de werkgever uitdrukkelijk beleid tegen moet voeren;
• Arbobesluit: dit beleid moet zichtbaar worden in de RI&E, met name het Plan van Aanpak. Een dergelijk plan moet concrete maatregelen bevatten: wie doet wat, wanneer en met welke middelen;
• Wet op de ondernemingsraden: alle regelingen met betrekking tot het arbobeleid behoeven bij vaststelling, wijziging of intrekking de instemming van de OR.

Eerder gepubliceerd in OR Rendement