Disfunctionerende bestuurder
Als de bestuurder uw vertrouwen verliest
Van tijd tot tijd komt het voor dat een bestuurder gedwongen het veld moet ruimen omdat hij niet langer het vertrouwen heeft van de toezichthouder en/of het personeel. Daar gaat vaak een lange periode aan vooraf waarin sprake is van een groeiend gevoel van disfunctioneren. Daarin speelt de OR altijd een rol. Of omdat zich dat proces juist in de ondernemingsraad afspeelt dan wel omdat verontruste groepen personeel de OR vragen om hulp.
De situatie van een bestuurder die wegens disfunctioneren het vertrouwen van de organisatie dreigt te verliezen moet goed onderscheiden worden van een bestuurder die de ondernemingsraad stelselmatig in strijd met de wettelijke bepalingen behandelt. Dat laatste moet u oppakken door gebruik te maken van uw wettelijke beroepsmogelijkheden. Daarover gaat deze checklist niet.
Overleg
Wettelijk bezien heeft uw bestuurder het vertrouwen van het personeel of diens OR niet nodig. Zolang hij maar het vertrouwen heeft van de toezichthouder, meestal de raad van commissarissen of de raad van toezicht. Toch zult u in actie komen als u meent dat de bestuurder de organisatie ernstige schade toebrengt.
Pas op dat u zich niet voor het karretje van een groep personeelsleden laat spannen en voorkom dat u te snel te grote stappen zet. De rol van de OR begint met overleg. Intern, om te kijken of er binnen de OR een gedeeld gevoel van disfunctioneren is en met de bestuurder om de geconstateerde problemen te bespreken. De halfjaarlijkse overlegvergadering over de algemene gang van zaken is hiervoor een prima moment omdat daaraan ook een delegatie van de toezichthouder moet deelnemen.
Afspraken
Maak het overleg met de bestuurder zo concreet mogelijk. Geef aan op welke punten hij volgens de OR disfunctioneert en wat er moet gebeuren om daar verandering in te brengen. Laat het niet bij één gesprek, maar kom daar op terug, bijvoorbeeld in de vorm van een bespreking van de voortgang. Documenteer zorgvuldig deze gesprekken, de afspraken en veranderingen. U bent nu bezig met dossiervorming.
Het kan natuurlijk zijn dat de bestuurder de aangekaarte problemen volledig ontkent. Ook in dat geval is het van belang af te spreken hier na enkele maanden weer op terug te komen.
Voortgang
Als het inderdaad zo is, dat de bestuurder meer kwaad dan goed doet, dan moeten er namelijk ook anderen in de organisatie zijn die er zo over denken. Gebruik de tijd tussen beide overleggen om deze mensen op te zoeken en hun mening te achterhalen. Beloof ze absolute geheimhouding. Probeer op deze manier een kring van gelijkgezinden rond de OR te verzamelen die als het nodig is, de OR kan steunen bij het opzeggen van het vertrouwen.
Als het eerste overleg wel concrete verbeterafspraken oplevert, informeer dan zorgvuldig uw achterban hierover. Blijf zakelijk en positief in uw berichtgeving. Monitor de naleving van de gemaakte afspraken en overleg ook hierover open met uw bestuurder.
Vertrouwen
Als ondanks uw inspanningen verbeteringen uitblijven en het vertrouwen verder afbrokkelt is het de hoogste tijd om bij de toezichthouder op ingrijpen aan te dringen. Zorg ervoor dat de bestuurder niet kan zeggen dat de OR achter zijn rug om werkt. Werk tegelijk verder aan het draagvlak onder uw achterban zoals hierboven beschreven. Hoe meer steun u werft des te sterker staat u als het erop aan gaat komen.
Als het opzeggen van het vertrouwen in zicht komt, is het zaak heel zorgvuldig om te gaan met hoe individuele OR-leden zich hierin zullen voelen. Allen moeten zich realiseren dat het zetten van de volgende stap de nodige persoonlijke belasting zal veroorzaken. Sommige leden zullen er door hun collega’s of leidinggevende op aan worden gesproken. Er kan druk op hen worden uitgeoefend. Zijn ze daartoe bereid? Accepteer bedenkingen en biedt mensen – als het niet anders kan – de kans op tijd vrijwillig op te stappen.
Het opzeggen van het vertrouwen in de bestuurder
Uit de beschrijving van deze pagina blijkt duidelijk dat het feitelijke opzeggen van vertrouwen de laatste stap is in een lang en zorgvuldig proces. Als het zover is, doe dit dan zo zakelijk mogelijk en neem zelf de regie over de publiciteit. Het eerste bericht gaat naar de bestuurder en in afschrift aan de toezichthouder. Informeer de achterban zorgvuldig over de voorgeschiedenis en de inspanningen van de OR tot dusver. Bedenk dat de lokale media waarschijnlijk snel op de stoep zullen staan en bereid u daarop voor door het aanwijzen van een woordvoerder die namens de overige leden zal reageren. Geef desgewenst zelf een persbericht en misschien zelfs een persbijeenkomst.
Eerder gepubliceerd in OR Rendement