Van je vrienden moet je het hebben
De organisatie verkeert in problemen. De bestuurder wil een reorganisatie met aanzienlijke personele gevolgen, ontslagen zelfs. Dit is het moment van de waarheid voor de OR. Nu moet hij laten zien wat hij waard is. En dan komt opeens de vakbond om de hoek kijken. Vriend of vijand?
Samenwerking
De officiële adviesaanvraag over de voorgenomen reorganisatie moet ook voorzien in de maatregelen die de ondernemer zal nemen om de te ontslagen werknemers optimaal te beschermen. Daarvoor zal de vakbond in overleg met de ondernemer een sociaal plan opstellen. Door zelf pas te adviseren als dat sociaal plan rond is, versterkt de OR de positie van de vakbond in de onderhandelingen.
Dat de vakbonden sociale plannen opstellen en niet de OR, is in het algemeen een goede zaak. Zij hebben expertise van arbeidsrecht en arbeidsmarkt, zijn onafhankelijk en kunnen in het uiterste geval met stakingen dreigen. De OR kent het bedrijf als geen ander, heeft het beste contact met het personeel en kijkt ook naar de organisatiedoelen. Beide partijen werken voor hetzelfde doel, de rollen zijn goed verdeeld en samenwerking ligt voor hand. Prima toch?
Trauma
Verhalen van verschillende ondernemingsraden en een oriënterende peiling onder een aantal MZ-trainers geeft echter een ander beeld. De goede samenwerking niet te na gesproken is de omgang tussen beide partijen voor de OR vaak een bron van frustratie en oorzaak van verlies aan vertrouwen. Wat vindt u van het geval waarin de vakbond smaalt over de sociale maatregelen die door de COR met de bestuurder zijn afgesloten en vervolgens tekent voor een nieuw sociaal plan met minder gunstige condities? Een OR maakte mee dat de uitgenodigde vakbondsbestuurder begint met duidelijk te maken dat als de mensen geen lid worden hij weggaat. Dat gebeurt dan ook. De klachten lopen uiteen van slechte bereikbaarheid, niet-nageleefde afspraken tot botte weigering van samenwerking met de OR.
Het zijn actuele voorbeelden en verhalen van langer geleden. Oude ervaringen worden zeer levendig verteld, alsof het gisteren gebeurde. Dat is een kenmerk van een onverwerkt trauma. Vaak gebruikte woorden van de geïnterviewden zijn ‘verraad’, ‘achterbaks’ en ‘ongelooflijk’. De communicatie tussen de OR en vakbonden was er niet of raakte ernstig verstoord. Werd de vakbond vooraf gezien als ‘vriend’ dan was dat na zo’n ervaring omgeslagen in een onbegrepen ander die een eigenmachtige koers vaart en onverschillig lijkt voor de OR en waar die voor staat.
Toekomst
Soms is een vriendschap voorbij en dan zie je elkaar niet meer, maar die vakbonds’vriend’ blijft. Dat is nu eenmaal zo bij wet geregeld. Hoe kan de OR deze gast het beste tegemoet treden als er weer ingrijpende problemen aankomen?
- Check met regelmaat de gezondheid van uw organisatie en de kans dat er reorganisaties aankomen;
- Bepaal vooraf de criteria die u in de samenwerking met de vakbond essentieel vindt;
- Nodig de vakbondsvriend uit en bespreek de ervaringen met de samenwerking in het verleden;
- Bespreek uw criteria en vraag de vakbondsbestuurder naar zijn verwachtingen;
- Vraag voorbeelden van succesvolle samenwerking bij andere organisaties;
- Bepaal samen het draaiboek voor de samenwerking.