Macht of invloed?
Ondernemingsraden willen doorgaans invloed op de te nemen besluiten in de organisatie. Hoe komt het dan dat ze toch zo vaak kiezen voor een ‘voor’ of ‘tegen’ als het gaat om advies- of instemmingsvragen? Kan het zijn dat ze toch liever kiezen voor de macht dan voor het uitoefenen van invloed?
Een van mijn jeugdvrienden was de zoon van een professor die zich destijds al bezig hield met organisatieontwikkeling. De familie had een landje in Friesland met een caravan en een boot, waar ik ook welkom was. Ik ging graag mee.
Onderhoud
Toen de prof al lang en breed met pensioen was, moest er op het landje onderhoudswerk gebeuren. Zijn zoon en ik deden dat en vader liep daarbij in de weg. ’s Avonds bij de ondergaande zon en een kop sterke koffie vroeg hij me: “Wat zou jij kiezen, macht of invloed?” Ik was nog jong en antwoordde zonder aarzeling “Macht natuurlijk”.
Bedachtzaam nam hij een slok koffie. “Als je de macht eenmaal hebt, dan ben je erg veel tijd en energie kwijt aan het behoud ervan. Invloed is eigenlijk veel effectiever”, stelde hij, “maar ook lastiger om te verwerven.” Het begrip ‘duurzaam’ bestond toen nog niet. Volgens mij ging het daar wel om.
Samen
In de medezeggenschap heb ik die vraag graag bij de hand: macht of invloed? Alles wat ‘wet’ heet heeft macht als basis. Het polderen en de relatie bestuurder – OR vraagt volgens mij meer om effectieve, duurzame invloed. En dat valt inderdaad niet altijd mee om te krijgen en te hanteren. Samenwerken is gebaseerd op begrip en respect voor elkaars positie en vraagt om een grondhouding van open staan voor invloed van de ander. Nooit klakkeloos of grenzeloos. Het vraagt om een zakelijke benadering over en weer, waarbij een goede verstandhouding aangeeft dat je er samen iets beters van wil maken en je daarvoor inzet.
Invloed
Als je als OR op tijd vertelt aan je bestuurder wat je belangrijk vindt of graag wilt bereiken en er wordt naar je geluisterd, dan heb je invloed. Het gevolg is wel dat het heel slecht uit te leggen valt aan je collega’s wat nu precies jouw aandeel in het uiteindelijke resultaat is. Ben je gewoon voor of tegen een kant-en-klaar voorstel dan valt dat wèl heel goed te laten zien. Ook hoe de ander daarop heeft gereageerd. Niettemin, wachtend op de advies- of instemmingsvraag laat de OR kansen op het uitoefenen van invloed liggen! Dat vind ik dan weer jammer.
Soms heb ik bij een OR datzelfde gevoel van destijds in Friesland met die kop koffie na gedane arbeid: we hebben invloed uitgeoefend en dat was heel belangrijk en effectief voor de organisatie.
Geeft u dat ook voldoening?