Slimmer dan je diploma
We leven in een samenleving waarin diploma’s de dienst uit maken. In veel ondernemingsraden ligt dat anders. Daar tref je mensen die ‘onbevoegd’ slimme oplossingen bedenken, samenwerking aangaan en acties ondernemen die belangrijk bijdragen aan het voortbestaan van het bedrijf en de bestaanszekerheid van hen die daar werken. Maken we daar wel genoeg gebruik van?
Slim/dom
Op de arbeidsmarkt laat je diploma zien wat je kan en wat dat waard is. Dat laatste moeten we zelfs letterlijk nemen. Omdat de diploma’s inmiddels de toegang tot functies bepalen en de daarbij passende honorering, zijn ze werkelijk geld waard. Dat heeft zo zijn voor- en nadelen.
Voordeel is dat wat de werknemer aan opleiding te bieden heeft ook daadwerkelijk in zijn salaris tot uitdrukking komt. Ook is het een redelijk objectieve basis voor functieomschrijvingen en het bijpassende salarisgebouw. Nadeel is dat het goed kunnen leren hiermee wordt overgewaardeerd. Wie goede diploma’s heeft is blijkbaar ‘slim’ en dat maakt de niet-of lagergeschoolde automatisch ‘dom’. Maar slimheid wordt niet alleen door opleidingsvaardigheden bepaald.
Wieg
Daar komt nog bij dat lang niet iedereen dezelfde opleidingskansen krijgt; dat is in de huidige onderwijswereld zelfs een groeiend probleem. Stimulerende ouders, financieel bemiddeld, scheppen een veel beter leermilieu dan een alleenstaande moeder die van de bijstand moet leven. En wat te denken van taalachterstanden en woonomgeving? Ook worden hand- en technische vaardigheden stelselmatig ondergewaardeerd, ook met een diploma. Bovendien, lang niet iedereen is in de wieg gelegd voor het theoretisch leren.
In ondernemingsraden komen we herhaaldelijk mensen tegen die veel slimmer zijn dan hun (gebrek aan) diploma’s doet vermoeden. Zonder overdrijving is de OR in veel bedrijven te zien als kweekvijver voor nog onontwikkeld talent. Doordat het OR-lid meer dan gemiddeld betrokken is bij het bedrijf en ervaringskennis heeft over het dagelijkse reilen en zeilen kan hij wezenlijke bijdragen leveren aan de voortgang en de ontwikkeling ervan.
Drie
Er zijn drie grote problemen waarvoor elke organisatie zich vandaag gesteld ziet: klimaatcrisis, betaalbare en toereikende pensioenen en digitalisering/ robotisering. Daarvoor worden slimme oplossingen gevraagd die alleen door samenwerking goed doordacht kunnen worden aangepakt. Het bedrijf dat daar stappen in weet te zetten heeft aantrekkingskracht op nieuwe medewerkers in een steeds krapper wordende arbeidsmarkt.
Hier ligt een duidelijke taak voor elke OR. Perspectief uit noodzaak! Sommige van uw collega-OR’en zijn hier al mee bezig. Als het bij u nog niet zo ver is, wordt het de hoogste tijd om daaraan te gaan werken.
Leestip: De Tirannie van Verdienste, door Michael J. Sandel