Hoe vrij is uw voorzitter?
De voorzitter is het eerste aanspreekpunt en de voornaamste spreekbuis van de OR. Bestuurder en hoger management verwachten van hem/haar echter vaak een volgzame opstelling. Er zijn er niet zoveel die begrijpen dat de inbreng van de OR het best tot zijn recht komt met een ‘vrije’ voorzitter.
Vrij
De vrije voorzitter is iemand die handelt, zoals de OR van hem verwacht. Uitdragen van standpunten, bijdragen aan de verbetering van belangrijke besluiten, draagvlak creëren en waar nodig tegenspraak leveren. Hij moet de ongemakkelijke vragen stellen die tot dusver ongesteld bleven. Het is iemand die zijn oren niet laat hangen naar de waan van de dag. Hij durft, zonder onderscheid naar rang of persoon. Waar andere aarzelen en terughouden gaat hij door. Hij is bestand tegen druk en werkt onverstoorbaar door aan mogelijkheden.
Hij is niet bang voor tegenwerking en repressie. Grove taal, dreigen en intimidatie door de leiding kan hij hanteren; het brengt hem niet van zijn koers. Subtiele manieren om hem van zijn stuk te brengen hebben geen grip op hem. Een opmerking in zijn beoordelingsgesprek over zijn reguliere functie als ‘we merken dat je veranderd bent en wij vragen ons inmiddels af of jij nog wel past in deze organisatie’ legt hij terzijde.
Triest
Bovenstaande situatieschets is eigenlijk een triest verhaal. Maar ook een dat helaas binnen veel organisaties de norm is. Stel je je vrijwillig beschikbaar voor extra werk in het belang van de organisatie en krijg je dit op je brood! Een OR-voorzitter gaat doorgaans met de beste bedoelingen en vol goede voornemens aan de slag. Het is dan bitter om vroeg of laat als ergerlijke hindernis bestempeld te worden.
In zijn voorzittersrol komen voorgenomen, al dan niet formeel ingediende besluiten van de bestuurder onder het vergrootglas van de OR te liggen. En als dan blijkt dat het vanuit het personele en soms ook organisatiebelang om nutteloze of zelfs kwalijke besluiten gaat, dan moet dat toch gezegd kunnen worden? De voorzitter is dan doorgaans degene die het slechte nieuws brengt. Het professionele kader accepteert dat vaak niet van ‘dat stelletje vrijwilligers’, zoals zij de OR zien. Er komt een tegenreactie en die richt zich maar al te vaak op de voorzitter.
Zuinig
Hoe vrij is uw voorzitter? Is het de held van de OR of een dropveter? En hoe sterk wordt hij/zij van buiten de OR onder druk gezet? Hoeveel steun geeft u hem eigenlijk?
Sommige voorzitters vertegenwoordigen hun OR fluitend, ook als er sprake is van tegenstellingen en tegenwerking. Maar dat is niet veel mensen van nature gegeven. Laat ook eens een ander de brenger van het slechte nieuws zijn. Wees alert op persoonlijke bedreigingen en beschadigingen van uw voorzitter en tolereer dat niet! Prijs hem voor zijn inzet en resultaten. Kortom, wees zuinig op uw vrije voorzitter.