Een liegende directeur
In de krant of op de nieuwssites lezen we dagelijks dat de arbeidsmarkt verhit is. Er zijn veel meer banen dan er mensen voor beschikbaar zijn. Tegelijk zijn op veel plaatsen ook de arbeidsverhoudingen, omgangsvormen verhit. Bij een inpakfabriek bijvoorbeeld drukt de directie roosters eenzijdig door. Ook worden eenzijdig regelingen afgeschaft en de protesterende medewerker kan naar een andere baan uitzien.
Net-niet-ongelukken
Bij een andere organisatie zijn vanwege schaarste en productie eisen tal van net-niet- ongelukken. Er zijn in deze organisatie al eerder zeer zware ongelukken geweest. Maar de melder van dergelijke incidenten wordt door het management met kracht afgepoeierd.
Ook schoonmakers die in onmogelijke uren hun werk doen worden gekort op hun loon omdat ze de klus niet binnen tijdvenster afkrijgen. En ze moeten voor dezelfde werkuren steeds meer kilometers afleggen.
De OR aan zet
De ondernemingsraden van bovenstaande organisaties staan tegen deze cultuur op en ze doen dat heel moedig. Ze krijgen vervolgens in de overlegvergadering de wind van voren, want de OR begrijpt toch wel ‘dat de toekomst van de organisatie op het spel staat’. Voor de OR is het heel moeilijk om de bestuurder goed weerwoord te geven.
De directeur is vooral getalgedreven en is moeilijk te beïnvloeden. Het gevoel van de directeur ligt vooral bij budget en zijn streefgetallen. De eisen van de eigenaar, of van de raad van commissarissen zijn heilig voor de directeur. Falen bij het bereiken van het opgelegde doel is geen optie. En daarbij blijkt alles geoorloofd.
Het managementteam, incluis HR, levert wat de directeur wil zien. Mooie cijfers, die allemaal de goede kant op gaan. Managers die andere zaken dan deze cijfers presenteerden vonden hun bestemming elders.
Geen pas in de vergadering
Als de OR de werkelijkheid van de werkvloer voorspiegelt, dan komen ze met een wereld die de directeur nauwelijks kent. En als de zorgvuldige voorbeelden van gevaar, schoffering, of bedreiging van medewerkers worden geleverd, dan wordt dat afgepoeierd. ‘Persoonlijke zaken horen niet in de vergadering’. ‘Het is niet waar’, of ‘hier herken ik mij niet in’ is dan de reactie.
Eerlijk zeggen
Zit de directeur dan te liegen? Nee, want het informatiesysteem van de organisatie is zo gemaakt dat hij werkelijk verbaasd kan zijn. Ja, want ook al wordt hij door het managementteam naar de mond gepraat, hij kan redelijkerwijs weten wat er in het echt gebeurt. Het is vooral de vraag hoe het moreelkompas van de directeur staat voor de mensen die de organisatie maken.
Aanpak OR
Voor de ondernemingsraad is de schone taak weggelegd om op medewerkers van de organisatie te letten:
- Besef op voorhand dat de directeur wel/niet expres de schuurpunten van de organisatie ontkent;
- Stop met verkennen van het gevoelsleven van de directeur;
- Breng het onderwerp met net zo veel drive en passie (en tijd) als de directeur dat doet;
- Zorg als team dat het huiswerk goed gedaan is en steun elkaar in het overleg;
- Breng het onderwerp te vuur en te zwaard;
- Wees en blijf onbeschaamd in vertellen van de werkelijkheid.